André Kertész (1894-1985)

André Kertész (1894 – 1985)

Ο André Kertész γεννήθηκε το 1894 στην Ουγγαρία. Το πραγματικό του όνομα ήταν Andor Kertész, το οποίο μετέτρεψε αργότερα σε André. Υπήρξε ένας από τους πολλούς Ευρωπαίους φωτογράφους που αυτοεξορίστηκε στην Αμερική εξαιτίας του επερχόμενου παγκοσμίου πολέμου. Η καταγωγή του A. Kertész δεν τον ευνόησε τόσο στη Ευρώπη (εβραϊκή), όσο και στα μετέπειτα χρόνια που έζησε στην Αμερική(ουγγρική). Έζησε στην Ουγγαρία, στο Παρίσι και στην Αμερική. Οι φωτογραφίες που τράβηξε κατά την διάρκεια των διάφορων χρονικών περιόδων της ζωής του ξεχωρίζουν μεταξύ τους, μιας και διαφέρουν αισθητά ως προς την θεματολογία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί χωρίζουν την ζωή του σε τέσσερις περιόδους : την ουγγρική, την γαλλική, την αμερικανική και την διεθνή. Η οικογένεια του δεν αντιμετώπισε την κλίση του στην φωτογραφία με ιδιαίτερη ευχαρίστηση, μιας και το μέλλον που επιθυμούσαν για τον ίδιο ήταν τα οικονομικά. Ο φανατικότερος υποστηρικτής του υπήρξε η σύζυγος του, Elizabeth Saly, η οποία ήταν συχνά και μοντέλο του.

Το 1912 αγοράζει την πρώτη του φωτογραφική μηχανή. Ακολουθεί ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος στον οποίο και πολέμησε. Εκείνη την περίοδο φωτογραφίζει την ύπαιθρο την Ουγγαρίας (αγρότες, τσιγγάνους) καθώς επίσης παίρνει και φωτογραφίες από την πρώτη γραμμή του πολέμου όπου και βρισκόταν. Από αυτές τις πρώτες ακόμα φωτογραφίες φαίνεται το διαφορετικό του στυλ. Μέχρι και το 1918 περίπου μένει στην ύπαιθρο της Ουγγαρίας με την οικογένεια του και εκεί τελειώνει η ‘ουγγρική περίοδος’.

Λίγα χρόνια αργότερα και μετά από διάφορες δυσκολίες που αντιμετώπισε, το 1925, μετακομίζει στο Παρίσι. Εκεί κάνει και τα πρώτα ‘σοβαρά’ βήματα της καριέρας του, δουλεύοντας για διάφορα περιοδικά όπως το VU και το Art et Medecine. Επιπλέον, αλλάζει το όνομά του από, Andor Kertész σε André Kertész και γνωρίζει το ρεύμα του κυβισμού. Για μια δεκαετία περίπου γνωρίζει αρκετά μεγάλη επιτυχία. Το 1927 γίνεται ο πρώτος φωτογράφος που πραγματοποιεί ατομική έκθεση και το 1933 εκδίδει τι πρώτο του προσωπικό βιβλίο με φωτογραφίες. Στο Παρίσι φωτογράφιζε τα διάφορα καφέ που σύχναζε και τους δρόμους του Παρισιού. Η θεματολογία του είναι προφανώς διαφορετική από αυτή των προηγούμενων χρόνων  και κάπου εκεί τελειώνει η ‘γαλλική περίοδος’ της ζωής του.

Τα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν, θα μπορούσε να πει κάνεις πως ήταν τα ‘σκοτεινά χρόνια’ της ζωής του. Το 1936 αναγκάζεται να εγκαταλείψει το Παρίσι και να μεταναστεύσει στην Αμερική (όπως και άλλοι πολλοί καλλιτέχνες της εποχής του), μιας και η σκιά του πολέμου κάνει την εμφάνιση της η εβραϊκή καταγωγή του δεν τον βοηθάει καθόλου. Από την άλλη, στην Αμερική,  όντας αλλόγλωσσος αντιμετωπίζει προβλήματα με την εύρεση δουλειάς καθώς επίσης και οι φωτογραφίες που έβγαζε δεν τον βοηθούσαν ιδιαίτερα μιας και θεωρούνταν απλοϊκές και εντελώς απολιτίκ (χαρακτηριστικό το οποίο επικρατεί στις τότε φωτογραφίες). Επιπλέον όταν είχε ξεκινήσει ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, η ουγγρική καταγωγή του, προσέθετε κι άλλα προβλήματα μιας και η χώρα του συνεργαζόταν με τις δυνάμεις του άξονα. Παρόλα αυτά όμως κατάφερε ορισμένες συνεργασίες με περιοδικά όπως το Bazaar Harper, το Life, το Vogue και το House and Garden, χωρίς όμως ποτέ να λαμβάνει την αναγνώριση που του έπρεπε (όπως ο ίδιος υποστήριζε). Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί η πρώτη ατομική έκθεση που έκανε στην Αμερική το 1937  καθώς επίσης και η έκθεση στη οποί α συμμετείχε το 1946 στο Σικάγο, η οποί γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Κάπως έτσι συνεχίζεται η ζωή του μέχρι και το 1960 περίπου, όπου κατά πολλούς είναι το τέλος της αμερικανικής περιόδου. Να σημειώσουμε εδώ πως είχε αρχίσει ήδη να χαίρει σημαντικής αναγνώρισης και επιτυχίας, αν και για τον ίδιο δεν ήταν αυτό που θεωρούσε πως του άξιζε.

Από το 1961 και μέχρι το τέλος της ζωής του γίνεται ολοένα και περισσότερο γνωστός χωρίς να σταματά ποτέ να φωτογραφίζει. Παγκόσμια αναγνώριση, πολυάριθμες εκθέσεις και βραβεία έρχονται το ένα μετά το άλλο. Κατά την ‘διεθνή περίοδο’, πραγματοποιεί πολλά ταξίδια ανά τον κόσμο και επεξεργάζεται παλιά αρνητικά από το Παρίσι, εμπλουτίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο την φωτογραφική συλλογή του. Σημαντική παράλειψη θα ήταν αν δεν αναφέραμε πως υπήρξε και ένα από τους προσκεκλημένους της έκθεσης Bienalle το 1963 και πως κατά την συγκεκριμένη χρονική περίοδο εξέδωσε τα περισσότερα βιβλία του.

Ο Α. Kertész, παρέμεινε πιστός στο προσωπικό του στυλ καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του. Νοσταλγικός τόνος και (συχνά βαρύ) συναισθηματικό φορτίο, το οποίο χαρακτηρίστηκε ουκ ολίγες φορές απλοϊκό και χωρίς βάθος. Η έλλειψη του πολιτικού στοιχείου, σχολιάστηκε αρνητικά επίσης. Απλά απαθανάτιζε τα αντικείμενα του, χωρίς ποτέ να τα σχολιάσει με τον οποιοδήποτε τρόπο, γεγονός που επίσης δεν αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από τους κριτικούς.

Σε κάθε μέρος που έζησε, έδωσε και πήρε πράγματα. Πάντα με ευαισθησία και ευγένεια, απογύμνωνε την πεζότητα της απλής καθημερινής ζωής, και την παρουσίαζε με έναν τρόπο που μόνο αυτός είχε. Ένας πραγματικά ταλαντούχος καλλιτέχνης που δεν έτυχε της αναγνωσιμότητας που ο ίδιος επιθυμούσε κατά την διάρκεια της ζωής του(και ίσως να είχε δίκιο εν μέρη). Η ζωή του ήταν μάλλον ένας συνεχής αγώνας για αναγνώριση και επιβίωση ταυτόχρονα, χωρίς να του χαριστεί ποτέ τίποτα..